Czym jest ryzyko kredytowe i jak nim zarządzać?

Ryzyko kredytowe – definicja i rodzaje ryzyka kredytowego

Ryzyko kredytowe to rodzaj ryzyka ponoszonego przez bank związanego z udzielaniem kredytów i pożyczek. Ryzyko kredytowe oznacza, że istnieje możliwość, że zaciągnięte zobowiązania finansowe nie będą spłacane w terminie lub że nie zostaną spłacone w całości. Dotyczy to także innych zobowiązań kredytowych wobec banku, w tym skupowanych wierzytelności, otwartych linii kredytowych, gwarancji, poręczeń oraz akredytyw. Wyróżnia się dwa rodzaje ryzyka kredytowego – wypłacalności albo straty oraz zabezpieczenia. Ryzyko kredytowe wypłacalności lub straty zawiera się w podstawowej definicji ryzyka kredytowego – to prawdopodobieństwo, że kredytobiorca przestanie spłacać zadłużenie, będzie spłacał je nieregularnie lub ureguluje je tylko częściowo. Ryzyko kredytowe zabezpieczenia dotyczy nieubezpieczonego zabezpieczenia kredytu, np. nieruchomości pod hipotekę. Banki, by zminimalizować ryzyko, że nieruchomość znacznie straci na wartości, przez np. uszkodzenie, i przyniesie realne straty, wymagają ubezpieczenia nieruchomości, która stanowi zabezpieczenie hipoteczne kredytu, a następnie cesji praw do odszkodowania. Ryzyko kredytowe to nie jedyne ryzyko bankowe. Zależności łączą je z ryzykiem rynkowym, ryzykiem płynności, ryzykiem operacyjnym i z ryzykiem biznesowym.

Zarządzanie ryzykiem kredytowym – metody

Zarządzanie ryzykiem kredytowym składa się z czterech etapów – identyfikacji ryzyka, jego pomiaru, sterowania ryzykiem oraz kontroli i monitoringu ryzyka. Każdy bank ma własne metody zarządzania ryzykiem kredytowym. Zwykle podstawą są zasady i wymagania zawarte w uchwałach i rekomendacjach Komisji Nadzoru Finansowego oraz pakiecie CRR/CRD IV. Ocena ryzyka kredytowego polega na ocenie zdolności kredytowej podmiotów wnioskujących o udzielenie kredytów oraz na ocenie ich wiarygodności kredytowej (czyli prawdopodobieństwa, że zaciągnięty kredyt zostanie spłacony). Metody oceny ryzyka kredytowego opierają się na danych zgromadzonych dwutorowo – z zewnętrznych baz danych (historia kredytowa) oraz od kredytobiorcy (w formie np. zaświadczeń i dokumentów urzędowych). Pomiar ryzyka kredytowego odbywa się przede wszystkim przy użyciu metody scoringu, czyli oceny punktowej wnioskodawcy o kredyt. Polega ona na analizie informacji o wnioskodawcy i ich punktowej ocenie, a następnie odniesieniu wyniku do wyników innych kredytobiorców. Zwykle łączy się ją z metodą opisową, która uwzględnia cechy kredytobiorcy. Analiza ryzyka kredytowego w oparciu o te metody pomiaru różni się dla osób fizycznych i przedsiębiorstw. Pomiar ryzyka kredytowego w przypadku osób fizycznych opiera się na historii kredytowej i zdolności kredytowej ze szczególnym uwzględnieniem metody opisowej. Ryzyko kredytowe dla przedsiębiorstw ocenia się, biorąc pod uwagę głównie płynność finansową, sytuację majątkową wnioskodawcy oraz wyniki finansowe z działalności podstawowej. Metody ograniczania ryzyka kredytowego to:

• określenie polityki kredytowej,
• określenie docelowej dywersyfikacji portfela, czyli zróżnicowania ilościowego i jakościowego udzielanych kredytów,
• stworzenie struktury organizacyjnej pozwalającej na podział obowiązków i uprawnień podczas przydzielania kredytów,
• zatrudnienie kompetentnych osób na konkretnych stanowiskach,
• zlecenie zewnętrznej kontroli stosowanych metod ograniczania ryzyka kredytowego.

Modelowanie ryzyka kredytowego polega na ciągłym stosowaniu wymienionych metod, ich ulepszaniu oraz kontrolowaniu jakości działania. Zarządzanie ryzykiem kredytowym w banku uwzględniające pojedyncze kredyty opiera się na ocenie zdolności kredytowej i ryzyka kredytowego dla konkretnego wnioskodawcy, ustanowieniu zabezpieczenia dla kredytu oraz monitorowaniu spłaty zadłużenia. Ryzyko kredytowe w banku powinno być zarządzane wedle ustalonych, jasnych wytycznych dostępnych dla pracowników wszystkich szczebli.