Opieka nad dzieckiem i rodzicami w trakcie epidemii koronawirusa

Koronawirus SARS-CoV-2, który pojawił się po raz pierwszy w chińskim mieście Wuhan, rozprzestrzenił się po całym świecie. Wywołana przez niego choroba COVID-19 objawia się przede wszystkim przez wysoką gorączkę, suchy kaszel, duszności, a także ogólne zmęczenie i bóle mięśni.

Wirus dotarł także do Polski. W związku z tą nadzwyczajną sytuacją ogłoszono początkowo stan zagrożenia epidemicznego, a następnie stan epidemii.

Jak w tym okresie powinna odbywać się opieka nad dziećmi oraz nad rodzicami i innymi osobami starszymi?

Zamknięte żłobki, przedszkola i szkoły

Jedną z konsekwencji ogłoszenia stanu zagrożenia epidemicznego, a następnie stanu epidemii, jest zamknięcie żłobków, przedszkoli, szkół, a także innych placówek zajmujących się opieką nad dziećmi i ich edukacją.

Dzieci zobowiązane są do pozostania w domu, ponieważ to właśnie one mogą przyczyniać się do rozprzestrzeniania wirusa. U najmłodszych zakażenie najczęściej rozwija się bezobjawowo, ale jednocześnie mogą one powodować zakażenie innych osób, w tym osób starszych, u których choroba przebiega znacznie poważniej.

Rodzice mają obowiązek sprawować opiekę nad dziećmi. W związku z wprowadzoną specustawą – specjalną ustawą dotyczącą rozwiązań stosowanych w walce z koronawirusem, rodzice dzieci w wieku do lat 8 będą mogli otrzymać dodatkowy zasiłek opiekuńczy.

Kiedy można ubiegać się o dodatkowy zasiłek opiekuńczy? W jaki sposób można go otrzymać?

Komu przysługuje dodatkowy zasiłek opiekuńczy na czas opieki nad dzieckiem w związku z COVID-19?

Przepisy specustawy wskazują, że rodzicom dzieci w wieku do lat 8, przysługuje dodatkowy zasiłek opiekuńczy, gdy doszło do zamknięcia żłobka, przedszkola, szkoły lub też klubu dziecięcego.

Zasiłek ten może zostać wypłacony rodzicom albo opiekunom prawnym dzieci w sytuacji, gdy:

• dzieci mają poniżej 8. roku życia – decyduje data urodzenia
• rodzice lub opiekunowi są objęci ubezpieczeniem chorobowym

Warto wskazać, że okresu wypłaty dodatkowego zasiłku opiekuńczego, który trwa przez 14 dni, nie jest wliczany do ogólnego limitu 60 dni, które rodzice lub opiekunowie mogą otrzymać na opiekę nad chorym dzieckiem w wieku do 14 lat.

W jaki sposób można uzyskać dodatkowy zasiłek opiekuńczy na czas opieki nad dzieckiem?

Aby można było otrzymać dodatkowy zasiłek opiekuńczy na czas opieki nad dzieckiem w związku z epidemią koronawirusa, konieczne jest złożenie odpowiedniego oświadczenia do pracodawcy. Osoby, które prowadzą działalność gospodarczą, składają zaświadczenie w ZUS samodzielnie.

Wzór oświadczenia można pobrać ze strony internetowej Zakładu Ubezpieczeń Społecznych.

Jednocześnie osoba, która chce skorzystać z opieki, powinna poinformować o tym odpowiednie podmioty:

• pracownik musi przekazać informacje do pracodawcy
• zleceniobiorca musi przekazać informacje do zleceniodawcy
• osoba prowadząca działalność gospodarczą pozarolniczą przekazuje informacje do ZUS

Co wtedy, gdy oboje rodziców pracuje?

W przypadku, gdy każdy z rodziców pracuje, wówczas o uzyskanie zasiłku opiekuńczego na 14 dni może ubiegać się tylko jeden z rodziców. Można także podzielić się opieką, czyli każdy z rodziców może otrzymać zasiłek na kilka dni – łącznie musi być to maksymalnie 14 dni.

Zasiłek można otrzymać także w sytuacji, gdy jeden z rodziców pracuje w domu, czyli wykonuje pracę zdalną.

Opieka nad rodzicami i innymi starszymi osobami podczas epidemii koronawirusa

Koronawirus jest szczególnie niebezpieczny dla osób po 60. roku życia. To właśnie u tych osób przebieg schorzenia COVID-19 jest najbardziej intensywny, czyli najczęściej pojawiają się poważne objawy oraz zgodny.

Osoby starsze nie powinny wychodzić z domu, ponieważ największym zagrożeniem jest przebywanie w większych skupiskach ludzi, na przykład w sklepie, na targu, w środkach komunikacji publicznej. Jeśli już muszą wyjść, powinny zachować właściwe zasady higieny, czyli powinny pamiętać o częstym myciu rąk wodą z mydłem, stosowaniu żelów do dezynfekcji. Także wskazane jest zakładanie maseczek lub stosowanie innych środków chroniących usta i nos, na przykład chustki.

W związku z tym pojawia się pytanie, czy rodzicom oraz innym osobom starszym przysługuje jakieś prawo do opieki ze strony dzieci czy wnuków.

W takich sytuacjach przysługuje prawo do skorzystania z zasiłku opiekuńczego wypłacanego z tytułu opieki nad rodzicami. Tego rodzaju zasiłek przysługuje osobom uprawnionym do jego otrzymywania przez okres 14 dni i jest płatny w wysokości 80% średniego wynagrodzenia liczonego za ostatnie 12 miesięcy.

Odpowiedni wniosek o zasiłek opiekuńczy należy złożyć u pracodawcy. Pracodawca powinien udostępnić odpowiednie dokumenty przeznaczone do wypełnienia.

Podsumowując, w związku z epidemią koronawirusa, osoby, które opiekują się dziećmi, ale również osobami starszymi, na przykład swoimi rodzicami, mają prawo do uzyskania odpowiedniego wsparcia w postaci zasiłku opiekuńczego.