Droga hamowania a droga zatrzymania - jak hamować awaryjnie?

Droga hamowania – co to jest?

**Droga hamowania **to odległość, jaką pokona samochód od rozpoczęcia pracy układu hamulcowego aż do całkowitego zatrzymania. Należy pamiętać, że **nie jest ona tożsama z drogą zatrzymania **pojazdu, na którą dodatkowo składają się: **czas reakcji kierowcy **od zauważenia przeszkody do naciśnięcia pedału hamulca oraz czas reakcji układu hamulcowego na wciśnięcie pedału hamulca.

Jak warunki drogowe wpływają na drogę hamowania?

Czynniki wpływające na długość drogi hamowania można podzielić na** niezależne i zależne od użytkownika pojazdu**. Jako kierowcy nie mamy wpływu na czynniki zewnętrzne, takie jak:

• przyczepność nawierzchni
• kąt nachylenia drogi

Na przyczepność nawierzchni wpływa jej **rodzaj, stan oraz warunki atmosferyczne **– inaczej auto zachowa się na suchym **betonie **(największa przyczepność), mokrej kostce brukowej, drodze gruntowej, **śniegu **czy na **lodzie **(najmniejsza przyczepność).

Jeśli nie jesteś zwolennikiem uprawiania pojeżdżawek na zamarzniętych jeziorach i myślisz, że ten ostatni temat cię nie dotyczy, koniecznie zapoznaj się z terminem “gołoledź” - równa, przezroczysta, na pierwszy rzut oka niewidoczna warstwa lodu pojawia się gdy po mroźnych dniach przychodzi krótkotrwałe ocieplenie z opadami deszczu.

Jeśli chodzi o kąt nachylenia drogi zależność również jest prosta – na wzniesieniu droga hamowania będzie krótsza, a na zjeździe – dłuższa.

Jaki wpływ ma kierowca na drogę hamowania?

Przy rozważaniu drogi hamowania warto skupić się na tym, **na co mamy wpływ **jako użytkownicy pojazdu, to znaczy:

• prędkość początkowa
• stan i dobór ogumienia
• sprawność układu hamulcowego
• stan amortyzatorów
• właściwy rozkład masy
• intensywność hamowania

Pierwszy parametr jest szczególnie ważny, albowiem droga hamowania jest proporcjonalna do kwadratu prędkości. Nie bez przyczyny wiele kampanii społecznych na temat bezpieczeństwa ruchu drogowego skupia się na dwóch aspektach: dostosowaniu prędkości do warunków drogowych i **zachowaniu właściwego odstępu **między poprzedzajacym pojazdem. W sytuacji awaryjnego hamowania odpowiedni odstęp może sprawić, że nawet mimo wysokiej prędkości odległość jaką pokona hamujący samochód będzie wystarczająca, by zatrzymać się bez uderzenia w przeszkodę.

Droga hamowania a opony

W kwestii opon należy pamiętać o tym, że o ile niższa skuteczność opon letnich zimą nie budzi wątpliwości, o tyle nie każdy pamięta, że opony zimowe używane latem również przyczyniają się do wydłużenia drogi hamowania. Nie bez znaczenia jest również **wysokość bieżnika **oraz **właściwe ciśnienie **w oponach – szczególnie na mokrej nawierzchni niewłaściwe parametry zwiększają ryzyko aquaplaningu, czyli tworzenia się pod oponą poduszki wodnej, co obniża przyczepność.

Jako użytkownik pojazdu powinieneś regularnie kontrolować stan ogumienia poprzez sprawdzanie, czy zużycie bieżnika nie zbliża się do ogranicznika. Warto przynajmniej raz w miesiącu, a na pewno przed każdą dłuższą trasą, podjechać na stację benzynową wyposażoną w kompresor i **dopompować opony **do fabrycznie określonych wartości ciśnienia, które znajdziesz najczęściej na słupku czy progu przy fotelu kierowcy, a na pewno w instrukcji obsługi auta.

Droga hamowania a stan techniczny pojazdu

Na zwiększenie długości drogi hamowania wpływa również to, czy **układ hamulcowy **jest sprawny – skuteczność depnięca w pedał hamulca spadnie, gdy auto ma:

• zużyte klocki
• zużyte tarcze
• stary płyn hamulcowy
• zapowietrzone lub skorodowane przewody hamulcowe

Stan zużycia tych elementów warto sprawdzać przynajmniej raz w roku, na przykład przy okazji wymiany oleju. Aby wydłużyć żywotność układu hamulcowego należy też **unikać częstego ostrego hamowania **– gdzie tylko możliwe warto hamować pulsacyjnie albo wykorzystując obroty silnika.

Zapobiegający blokowaniu się kół przy hamowaniu ABS, na polskim rynku aut obowiązkowy od 2006 roku, również pomoże nam jedynie wtedy, kiedy jest sprawny – o jego awariach informuje żółta kontrolka z napisem ABS w kółku i w nawiasie.

Drogę hamowania mogą też wydłużyć **zużyte amortyzatory **– zbyt mały stopień tłumienia drgań przekłada się też na utratę stabilności auta.

Droga hamowania a masa samochodu

Droga hamowania nie zależy bezpośrednio od masy pojazdu, ale parametr ten wpływa na współczynnik tarcia, który częściowo zależy też od siły nacisku, a więc nie można zbagatelizować wpływu tej wartości na przyczepność.

To, co może zrobić kierowca, to bezwzględnie zadbać o **właściwe rozłożenie masy w pojeździe **– nierównomierny nacisk kół na jezdnię grozi zablokowaniem kół, poślizgiem i obniżeniem siły hamowania.

Jak czas reakcji wpływa na drogę zatrzymania pojazdu?

Jeśli zadbaliśmy już o wszystkie fizyczne i mechaniczne czynniki, musimy też pamiętać o tym, że droga hamowania zaczyna swój bieg dopiero wtedy, gdy hamulce zaczynają pracować. Drogę zatrzymania wydłużają metry pokonywane przez pojazd od momentu dostrzeżenia zagrożenia do startu pracy układu hamulcowego.

**Średni czas reakcji kierowcy wynosi około sekundy (0,8-1 s) **i jest zależy od wieku, doświadczenia, koncentracji i samopoczucia kierowcy w danym dniu – u niektórych będzie to nieco szybciej, u niektórych sporo wolniej. Do tego **czas reakcji układu hamulcowego to około 0,3-0,4 sekundy **– ten parametr nie jest zależny od kierowcy. Łączny czas reakcji 1,3-1,4 sekundy wydaje się krótki, niemniej jednak przy awaryjnym hamowaniu na dobrej, suchej nawierzchni ze 100 km/h oznacza on niemal podwojenie drogi hamowania!

Ważnym, choć często pomijanym elementem przy rozmowie o drodze zatrzymania jest problem niepełnej intensywności hamowania. W przypadku konieczności nagłego wytracenia prędkości do zera należy nacisnąć pedał hamulca do oporu i trzymać – niestety wielu kierowców odpuszcza go gdy poczuje na pedale “odbijający” go układ ABS, który jest objawem właściwej pracy systemu wspomagającego hamowanie.

Jak długa jest droga zatrzymania w zależności od prędkości i nawierzchni?

W poniższej tabeli przedstawiamy uśrednione wyliczenia, które pomogą zrozumieć, po jakim czasie od zauważenia przeszkody jest w stanie zatrzymać auto przeciętnie reagujący (0,9 s) kierowca jadący w pełni sprawnym samochodem (czas reakcji układu 0,4 s) po prostej, płaskiej drodze i hamujący z pełną intensywnością – niektóre liczby i przy tak komfortowo określonych warunkach dają do myślenia.

Droga zatrzymania (w metrach)	gołoledź	mokry asfalt	suchy asfalt
30 km/h	45	18	15
50 km/h	114	37	29
100 km/h	423	113	79
140 km/h	807	202	134

Gołym okiem widać, że przy śliskiej nawierzchni nawet niska prędkość bywa bardzo trudna do wytracenia, dlatego tak ważne jest w prowadzeniu auta dostosowanie prędkości i odstępu do warunków drogowych.