Odstąpienie od umowy zawartej na odległość - co z ubezpieczeniem?

„Na odległość” są zawierane nie tylko umowy internetowe …

Zawieranie na odległość umów dotyczących ubezpieczeń, powszechnie kojarzy się z zakupami przez Internet. Trudno się temu dziwić, bo Internet jest najważniejszym kanałem zakupu różnego rodzaju polis „na odległość”. Warto jednak wiedzieć, że regulacje zapewniające konsumentom możliwość łatwego odstąpienia od umowy zawieranej na odległość, obecnie dotyczą nie tylko zakupów internetowych. Potwierdza to ustawa o prawach konsumenta z 30 maja 2014 r. (Dz.U. 2014 poz. 827). Wspomniany akt prawny podaje definicję zawierania umowy ubezpieczeniowej na odległość, która oprócz internetowych zakupów polis obejmuje również nabywanie ubezpieczeń przez telefon (sieć stacjonarną, sieć komórkową oraz internetowe połączenia typu VoIP). Bardzo istotny jest też fakt, że szczególne prawo do odstępowania od umowy ubezpieczenia zawartej na odległość, przysługuje jedynie konsumentom w rozumieniu kodeksu cywilnego. Mowa o osobach nabywających polisy w celach bezpośrednio niezwiązanych z działalnością gospodarczą lub zawodową. Przedsiębiorca również może być konsumentem, o ile w konkretnym przypadku będzie kupował prywatną polisę (np. ubezpieczenie mieszkania nie służącego jako firmowe biuro).

Czasem klient ubezpieczyciela ma ponad 30 dni na odstąpienie

W ramach podsumowania wcześniejszej analizy można stwierdzić, że szczególne zasady odstępowania od umów ubezpieczenia zawieranych na odległość dotyczą tych osób, które kupiły prywatną polisę poprzez tzw. kanał direct (telefon lub Internet). Ustawa z 30 maja 2014 r. wskazuje, że nabywca ubezpieczeń sprzedawanych przez kanał direct może w ciągu 30 dni bez podawania przyczyny odstąpić od umowy zawartej z ubezpieczycielem. Ten trzydziestodniowy termin nalicza się od dnia, w którym zakład ubezpieczeń poinformował konsumenta o zawarciu umowy. Wyjątek stanowią niektóre polisy kupowane przez telefon. Jeśli dopiero po zakupie takich ubezpieczeń konsument otrzyma ustawową informację na ich temat, to termin trzydziestodniowy będzie naliczany od daty doręczenia wspomnianego dokumentu. Konsument może skorzystać z możliwości odstąpienia od umowy ubezpieczenia kupionego w kanale direct pod warunkiem, że przed upływem terminu wynoszącego 30 dni nadał na poczcie odpowiednie pisemne oświadczenie. Możliwe są również inne metody powiadomienia zakładu ubezpieczeń o odstąpieniu od umowy (np. osobiste dostarczenie pisemnego formularza lub złożenie odpowiedniej dyspozycji w trybie online). Niezależnie od sposobu złożenia oświadczenia o odstąpieniu od umowy, warto zatroszczyć się o jakiś dokument potwierdzający tę czynność (np. potwierdzenie nadania listu lub przyjęcia oświadczenia przez ubezpieczyciela). W preferencyjnej sytuacji znajdują się ci konsumenci, których ubezpieczyciel nie poinformował odpowiednio o cechach polisy oferowanej poprzez Internet lub telefon. Takie osoby mogą bez podawania powodu odstąpić od umowy w dowolnym terminie. Co więcej, zakład ubezpieczeń, który zlekceważył swoje obowiązki informacyjne (określone przez ustawę z 30 maja 2014 r.), nie może żądać składki za faktyczny okres świadczenia ochrony. Takie proporcjonalne pomniejszenie przez ubezpieczyciela zwracanej składki jest możliwe tylko wtedy, gdy konsument został prawidłowo poinformowany o cechach internetowej lub telefonicznej polisy.

Nie odstąpimy między innymi od ubezpieczeń turystycznych

Konstrukcja przepisów ustawy o prawach konsumenta sprawia, że zakup przez Internet lub telefon jest szczególnie korzystny w przypadku obowiązkowych polis OC dla kierowców oraz wszelkich innych ubezpieczeń na okres nieprzekraczający 6 miesięcy. Konsumenci nabywający wspomniane ubezpieczenia w tradycyjny sposób (np. od stacjonarnego agenta), nie dysponują bowiem możliwością łatwego odstąpienia od umowy. Warto mieć świadomość tego, że opisywane powyżej zasady odstąpienia od umowy zawartej na odległość dotyczą zdecydowanej większości ubezpieczeń oferowanych na polskim rynku. Ustawodawca przewidział jednak kilka ważnych wyjątków. W ustawie o prawach konsumenta z 30 maja 2014 r. możemy przeczytać, że prawo odstąpienia od umowy zawartej na odległość nie przysługuje osobie posiadającej ubezpieczenie podróży (polisę turystyczną), ubezpieczenie bagażu lub podobne ubezpieczenie z okresem ochrony krótszym niż 30 dni. Odstąpienie od umowy będzie niemożliwe również wtedy, gdy każda inna polisa z kanału direct została wykupiona na bardzo krótki czas (do 30 dni), a okres zapewnianej przez nią ochrony już się zakończył.