Samochód bez prawa jazdy – co mówią przepisy?

Jakie zmiany wprowadziła nowelizacja Ustawy o Kierujących Pojazdami z 19 stycznia 2013 roku?

Nowelizacja z 2013 roku narobiła sporo zamieszania. Zmiany dotyczyły w szczególności młodych osób, które w tamtym czasie odbywały kurs na prawo jazdy lub planowały go rozpocząć. Oprócz wprowadzenia nowych kategorii prawa jazdy czy uregulowania kwestii quadów, nowelizacja wprowadziła nowe przepisy, dotyczące tzw. czterokołowców i czterokołowców lekkich.

Nowe rodzaje uprawnień

Jedną z najważniejszych zmian było wprowadzenie nowych kategorii prawa jazdy. Zgodnie z nowelizacją poszczególne kategorie uprawniały do kierowania:

• kategoria AM:

1. motorowerem,
2. czterokołowcem lekkim;

• kategoria A1:

1. motocyklem o pojemności skokowej silnika nieprzekraczającej 125 cm3 , mocy nieprzekraczającej 11 kW i stosunku mocy do masy własnej nieprzekraczającym 0,1 kW/kg,
2. motocyklem trójkołowym o mocy nieprzekraczającej 15 kW,
3. pojazdami określonymi dla prawa jazdy kategorii AM;

• kategoria A2:

1. motocyklem o mocy nieprzekraczającej 35 kW i stosunku mocy do masy własnej nieprzekraczającym 0,2 kW/kg, przy czym nie może on powstać w wyniku wprowadzenia zmian w pojeździe o mocy przekraczającej dwukrotność mocy tego motocykla,
2. motocyklem trójkołowym o mocy nieprzekraczającej 15 kW,
3. pojazdami określonymi dla prawa jazdy kategorii AM;

• kategoria A:

1. motocyklem,
2. pojazdami określonymi dla prawa jazdy kategorii AM;

• kategoria B1:

1. czterokołowcem,
2. pojazdami określonymi dla prawa jazdy kategorii AM;

• kategoria B:

1. pojazdem samochodowym o dopuszczalnej masie całkowitej nieprzekraczającej 3,5 t, z wyjątkiem autobusu i motocykla,
2. zespołem pojazdów złożonym z pojazdu, o którym mowa w lit. a, oraz z przyczepy lekkiej,
3. zespołem pojazdów złożonym z pojazdu, o którym mowa w lit. a, oraz z przyczepy innej niż lekka, o ile łączna dopuszczalna masa całkowita zespołu tych pojazdów nie przekracza 4250 kg, z zastrzeżeniem ust. 2,
4. pojazdami określonymi dla prawa jazdy kategorii AM.

Czterokołowiec i czterokołowiec lekki – definicja

W tej samej nowelizacji możemy znaleźć informację na temat tego, w jaki sposób definiowany jest czterokołowiec i czterokołowiec lekki. Zgodnie z Ustawą czterokołowiec to pojazd samochodowy przeznaczony do przewozu osób lub ładunków, z wyłączeniem samochodu osobowego, ciężarowego i motocykla, którego masa własna nie przekracza:

1. w przypadku przewozu rzeczy 550 kg,
2. w przypadku przewozu osób 400 kg.

Czterokołowiec lekki natomiast to pojazd, którego masa własna nie przekracza 350 kg i konstrukcja ogranicza prędkość jazdy do 45 km/h. Jak wynika z przepisów, aby kierować czterokołowcem lekkim, należy posiadać minimum uprawnienia kategorii AM. Osoby, które chcą jeździć czterokołowcem, powinny z kolei posiadać prawo jazdy kat. B1.

Samochody bez prawa jazdy kategorii B – jak je rozpoznać?

Prawidłowe rozróżnienie pomiędzy czterokołowcem a czterokołowcem lekkim może być trudne. Najważniejszym wyznacznikiem jest tutaj waga pojazdu i prędkość, jednak warto zwrócić uwagę również na homologację:

• unijna homologacja L6e – czterokołowce lekkie,
• unijna homologacja L7e – czterokołowce.

Na szczęście w wielu ogłoszeniach można z łatwością znaleźć informacje o typie homologacji. Czterokołowiec lekki może być ciekawym rozwiązaniem dla osób, które nie posiadają prawa jazdy kategorii B. Przede wszystkim jego spalanie jest niewielkie – około 3 litrów/ 100 km. Istotne są również niewielkie rozmiary takiego pojazdu – w ruchu miejskim może okazać się bardzo praktyczny, o ile nie pojawi się konieczność pokonywania większych dystansów. Niestety, decydując się na prowadzenie czterokołowca lekkiego, również należy zdobyć odpowiednie uprawnienia – minimum na kategorię AM.

Kategoria AM pozwoli na jazdę czterokołowcem lekkim

Kategoria AM skierowana jest przede wszystkim do młodych osób, które marzą o tym, aby jeździć motorowerem lub czterokołowcem lekkim. Według niektórych jest to odpowiednim karty rowerowej, niegdyś popularnej w Polsce. Na kategorię AM mogą zdawać osoby, które ukończyły 14 lat. Kurs obejmuje 30 godzin teorii i 10 godzin praktyki. Jego cena waha się w przedziale 1000-1200 złotych. Osoby, które ukończył 16 lat, mogą zrobić kurs na uprawnienia kategorii B1. Uprawnia ona do prowadzenia czterokołowców. Tutaj kurs obejmuje 30 godzin teorii i 30 godzin praktyki, tak samo jak w przypadku kursu na kategorię B. Cena to około 1800-2000 złotych.

Najpopularniejsze samochody bez prawa jazdy kategorii B

Na portalach ogłoszeniowych znaleźć można wiele czterokołowców lekkich. Bez wątpienia króluje wśród nich Aixam, reklamowany jako samochód bez prawa jazdy. Inne popularne modele to Smart, Bellier czy Microcar. Mniej popularne samochody bez prawa jazdy to na przykład Piaggio, Ligier czy Casalini. Jeszcze kilka lat temu za najpopularniejszy samochód bez prawa jazdy uchodził Smart. Teraz jednak został on wyparty przez Aixam.

Samochód bez prawa jazdy kat. B a kwestia bezpieczeństwa

Decydując się na samochód bez prawa jazdy kat. B, taki jak Smart czy Aixam, należy pamiętać o kilku kwestiach. Przede wszystkim tego typu pojazd jest niewielki i w razie wypadku może nie zapewnić kierowcy odpowiedniego bezpieczeństwa. Co prawda nie rozpędza się on do dużej prędkości, jednak w zderzeniu z wielokrotnie cięższym autem Smart czy Aixam nie mają szans. Osoby, które dopiero ukończyły 14 lat, powinny pamiętać o szczególnej ostrożności – najlepiej, aby poruszały się pod opieką osoby dorosłej.

Czy warto zdecydować się na czterokołowiec lekki?

Obowiązujące w Polsce przepisy zezwalają na prowadzenie samochodu bez prawa jazdy kat. B – wystarczą uprawnienia na kategorię AM lub inną, aż do B1. Tego typu pojazdy mogą być dobrym rozwiązaniem do jazdy po mieście – sprawdzą się na niewielkim parkingach i nie spalą zbyt wiele paliwa. Poszukując samochodu bez prawa jazdy, należy zwrócić uwagę na jego parametry – wagę, homologację i osiąganą prędkość. Dzięki temu można mieć pewność, że nie łamie się prawa. Niemniej jednak osoby, które są już pełnoletnie i zastanawiają się, czy lepiej zrobić prawo jazdy na kategorię AM czy B, z pewnością nie powinny zastanawiać się zbyt długo – bo jazda czterokołowcem lekkim to raczej rozwiązaniem tymczasowe.