Ubezpieczenie samochodu uprzywilejowanego

Podobnie jak każdy inny samochód, poruszający się po drodze, tak i pojazd uprzywilejowany musi posiadać obowiązkowe ubezpieczenie OC. W przypadku kolizji, gdzie sprawcą będzie kierowca pojazdu uprzywilejowanego, zadziała standardowy mechanizm – poszkodowany otrzyma odszkodowanie z OC sprawcy. A jak wygląda sprawa ubezpieczeń dobrowolnych, na przykład Autocasco? Czy pojazdy uprzywilejowane również mogą mieć dodatkowe rodzaje ubezpieczenia?
Pojazdy uprzywilejowane – krótkie przypomnienie
Zacznijmy od tego, czym dokładnie jest pojazd uprzywilejowany. Otóż zgodnie z Art. 2 pkt 38 Ustawy Prawo o ruchu drogowym:
Pojazd wysyłający sygnały świetlne w postaci niebieskich świateł błyskowych i jednocześnie sygnały dźwiękowe o zmiennym tonie, jadący z włączonymi światłami mijania lub drogowymi; określenie to obejmuje również pojazdy jadące w kolumnie, na której początku i na końcu znajdują się pojazdy uprzywilejowane wysyłające dodatkowo sygnały świetlne w postaci czerwonego światła błyskowego.
W tej samej Ustawie znajduje się także informacja, jakie pojazdy mogą być uprzywilejowane. Może to być pojazd samochodowy:
- jednostek ochrony przeciwpożarowej,
- pogotowia ratunkowego,
- Policji,
- jednostki ratownictwa chemicznego,
- Straży Granicznej,
- Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego,
- Agencji Wywiadu,
- Centralnego Biura Antykorupcyjnego,
- Służby Kontrwywiadu Wojskowego,
- Służby Wywiadu Wojskowego,
- Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej,
- Służby Więziennej,
- Biura Ochrony Rządu,
- kontroli skarbowej,
- Służby Celnej,
- jednostki niewymienionej w pkt 1-11, jeżeli jest używany w związku z ratowaniem życia lub zdrowia ludzkiego - na podstawie zezwolenia ministra właściwego do spraw wewnętrznych.
Obowiązki kierowców względem pojazdu uprzywilejowanego
Każdy kierowca intuicyjnie wie, jak należy zachować się, gdy zbliża się samochód uprzywilejowany. Należy przede wszystkim zadbać o to, aby pojazd ten mógł bez trudu jechać dalej. Najczęściej wystarczy po prostu zjechać na pobocze albo na sąsiedni pas – tak jak w przypadku korytarza życia. Za niedopełnienie tego obowiązku kierowca może otrzymać mandat w wysokości 300 zł i 5 punktów karnych.
Zgodnie z Art. 9 Ustawy o ruchu drogowym:
Obowiązek ułatwienia przejazdu pojazdowi uprzywilejowanemu:
Uczestnik ruchu i inna osoba znajdująca się na drodze są obowiązani ułatwić przejazd pojazdu uprzywilejowanego, w szczególności przez niezwłoczne usunięcie się z jego drogi, a w razie potrzeby zatrzymanie się.
W dalszej części Ustawy znajdują się informacje na temat tego, jak powinien zachować się kierowca w momencie, gdy ruch jest natężony. Należy też podkreślić, że kierowcy samochodów osobowych nie mogą poruszać się trasą, utworzoną dla pojazdu uprzywilejowanego. Niestety, kierowcy bardzo często wykorzystują sytuację i jadą za kartką, korzystając z pustej drogi. Jest to oczywiście niedozwolone.
O czym jeszcze należy pamiętać? Obowiązek przepuszczenia pojazdu uprzywilejowanego dotyczy nie tylko kierowców, ale też pieszych, rowerzystów, motocyklistów i wszystkich innych użytkowników drogi.
Pojazd uprzywilejowany – jakie ma uprawnienia?
Choć mogłoby się wydawać, że kierowca, który prowadzi kartką na sygnale z dużą prędkością, nie musi przejmować się żadnymi przepisami drogowymi, nie jest to do końca prawda. Pojazd uprzywilejowany ma jednak pewne uprawnienia, które mają służyć przede wszystkim sprawnemu ratowaniu ludzkiego życia.
Zgodnie z przepisami, kierowca pojazdu uprzywilejowanego może nie stosować się do przepisów ruchu drogowego, jeśli uczestniczy:
- w akcji związanej z ratowaniem życia, zdrowia ludzkiego lub mienia albo koniecznością zapewnienia bezpieczeństwa lub porządku publicznego albo
- w przejeździe kolumny pojazdów uprzywilejowanych,
- w wykonywaniu zadań związanych bezpośrednio z zapewnieniem bezpieczeństwa osób zajmujących kierownicze stanowiska państwowe, którym na mocy odrębnych przepisów przysługuje ochrona.
Pojazd ten jest zobowiązany do wysyłania jednocześnie sygnałów dźwiękowych i świetlnych. Po zatrzymaniu pojazdu mogą to być tylko sygnały świetlne. Oprócz tego kierowca pojazdu uprzywilejowanego jest zobowiązany stosować się do poleceń i sygnałów dawanych przez osoby kierujące ruchem lub upoważnione do jego kontroli.
Pamiętajmy, że pojazdem uprzywilejowanym również kieruje człowiek, który dodatkowo działa pod wpływem bardzo silnego stresu – w końcu od tego, czy dojedzie na czas, może zależeć ludzkie życia. Warto więc zrobić wszystko, aby jak najbardziej ułatwić zadanie takiemu kierowcy.
Ubezpieczenie pojazdów uprzywilejowanych
Ubezpieczenie pojazdów uprzywilejowanych jest bardzo istotną kwestią, z uwagi na fakt, że kierowca prowadzący taki pojazd ma utrudnione zadanie – musi jednocześnie zachować ostrożność i jak najszybciej dotrzeć na miejsce. W takiej sytuacji nietrudno o wypadek, który może być tym bardziej niebezpieczny, że pojazd uprzywilejowany porusza się z bardzo dużą prędkością. Jak wygląda kwestia ubezpieczenia pojazdów uprzywilejowanych?
Otóż, tak jak wspomnieliśmy na samym początku, pojazd uprzywilejowany musi mieć ważne ubezpieczenie OC. Towarzystwa ubezpieczeniowe nie mogą odmówić ubezpieczenia takiego pojazdu. Niemniej jednak składki są tutaj o wiele wyższe niż w przypadku przeciętnych pojazdów, z uwagi na fakt, że ubezpieczyciele ponoszą o wiele większe ryzyko. OC pozwoli na pokrycie kosztów odszkodowania w sytuacji, gdy kierowca pojazdu uprzywilejowanego będzie sprawcą.
Niestety, w czasie wypadku może zostać uszkodzony również pojazd uprzywilejowany – na przykład karetka, na pokładzie której znajduje się często bardzo drogi, specjalistyczny sprzęt ratujący życie. W wielu przypadkach więc właściciele pojazdów uprzywilejowanych (oczywiście najczęściej są to instytucje, jak np. policja czy straż pożarna), mogą zdecydować się na przykład na ubezpieczenie Autocasco, które uchronię tę instytucję przed dużymi wydatkami, gdy pojazd uprzywilejowany zostanie uszkodzony.
Czy istnieje może wykupienia dodatkowego ubezpieczenia pojazdu uprzywilejowanego? Wiele firm ubezpieczeniowych przewiduje taką możliwość, choć z pewnością ryzyko ubezpieczeniowe można tutaj określić co najmniej jako nietypowe. Właściciel takiego pojazdu musi jednak zwrócić uwagę na to, czy w OWU nie ma informacji o wyłączeniu pojazdów uprzywilejowanych z ochrony.
Wypadek z pojazdem uprzywilejowanym
Choć pojazdy uprzywilejowane poruszają się z wykorzystaniem sygnałów świetlnych i dźwiękowych, zdarza się, że dochodzi do kolizji lub wypadku – najczęściej z powodu nadmiernej prędkości i nieuwagi. Kto ponosi odpowiedzialność w przypadku kolizji z pojazdem uprzywilejowanym?
Przypomnijmy, że wszyscy uczestnicy ruchu mają obowiązek przepuszczenia pojazdu uprzywilejowanego. Niemniej jednak nie oznacza to, że inni kierowcy zawsze są winni w przypadku kolizji – pomimo tego, że pojazd uprzywilejowany nie musi stosować się do ograniczeń prędkości czy zatrzymywać się na czerwonym świetle. Wiele zależy tutaj od konkretnej sytuacji. Jednocześnie bowiem, zgodnie z przepisami, kierowca pojazdu uprzywilejowanego musi zachować szczególną ostrożność.
Jeśli dojdzie do kolizji pomiędzy pojazdem osobowym a uprzywilejowanym, służby mają obowiązek zbadania, co dokładnie zaszło i po czyjej stronie leży wina. Kluczowe jest tutaj to, czy pojazd uprzywilejowany używał sygnału świetlnego i dźwiękowego. Zdarza się bowiem, że dochodzi do stłuczek w momencie, gdy pojazd ten nie używa któregoś z tych sygnałów – używa na przykład tylko dźwiękowego, a świetlny ma wyłączony. Ma to duży wpływ na to, czy kierowca auta osobowego miał możliwość zauważenia pojazdu uprzywilejowanego. Na ocenę sytuacji wpływają także ogólna ocena warunków na drodze, w tym warunków atmosferycznych.
Podsumowując, nie jest zasadą, że przy stłuczce z pojazdem uprzywilejowanym zawsze winny jest kierowca auta osobowego. Może się bowiem okazać, że wina leży po stronie kierowca pojazdu uprzywilejowanego, który nie zachował szczególnej ostrożności lub nie włączył któregoś z sygnałów.
Ubezpieczenie pojazdu uprzywilejowanego – podsumowanie
Jak widać, pojazdy uprzywilejowane – podobnie jak wszystkie inne – muszą mieć ważne ubezpieczenie OC. W przypadku takich pojazdów jednak składki są o wiele wyższa, z uwagi na większe ryzyko. Właściciele pojazdów uprzywilejowanych mogą również zdecydować się na zakup dodatkowego ubezpieczenia pojazdu uprzywilejowanego, jak na przykład Autocasco.