Zatarcie silnika – na czym polega? Jak go uniknąć?
Niepokojące dźwięki, docierające spod maski auta, czerwone kontrolki czy w końcu całkowite odmówienie posłuszeństwa przez samochód… Często tak właśnie zaczyna się prawdziwy koszmar kierowców – zatarcie silnika. Nie bez powodu uznaje się, że awaria silnika uznawana jest za jedną z najbardziej niebezpiecznych, a tym samym najbardziej kosztownych usterek. Dowiedz się, na czym polega zatarcie silnika, jakie są jego najczęstsze przyczyny i jak się chronić przed taką awarią.
Zatarcie silnika – na czym polega?
Wielu kierowców niesłusznie uważa, że zatarcie elementów może wystąpić wyłącznie w przypadku starszych aut z dużym przebiegiem. Niestety, nie jest to prawda. Awaria tego rodzaju może również pojawić się w samochodzie nowszym, z małym przebiegiem. Co więcej – zdarza się, że silnik zostaje zatarty, nawet jeśli samochód do ostatniej chwili działa normalnie.
Na czym dokładnie polega zatarcie silnika? Odpowiednio pracujący, zdrowy silnik to skomplikowana praca maszyny, w którym wzajemnie oddziałuje na siebie wiele elementów. Kiedy każdy z nich pracuje prawidłowo, jest odpowiednio naoliwiony i nie występuje żadne tarcie pomiędzy komponentami, to wszystko jest w porządku. Zdarza się jednak, że dość cienka warstwa filmu olejowego, który redukuje tarcie pomiędzy elementami, zanika. W efekcie poszczególne elementy mogą zacząć się stykać, w efekcie czego wzrasta tarcie. Może ono zmieniać powstającą energię mechaniczną w ciepło – i to w takim stopniu, który uniemożliwia dalszą, prawidłową pracą silnika.
Kiedy proces nadmiernego tarcia się rozpocznie, to z reguły bardzo szybko się rozkręca i zaczyna oddziaływać na pozostałe elementy silnika, zwiększając siłę nacisku poszczególnych elementów i wypierając tym samym znajdujący się na nich film olejowy. W ekstremalnych przypadkach ilość ciepła, wytwarzanego przez ścierające się elementy, może być tak duża, że może dojść nawet do zdeformowania lub do stopienia elementów silnika – na przykład układu korbowo-tłokowego. Z reguły jednak silnika po prostu przestaje działać, uniemożliwiając dalszą jazdę.
Co powinno Cię zaniepokoić?
Choć do zatarcia silnika dochodzi czasem zupełnie znienacka, to najczęściej silnik przez długi czas daje kierowcy sygnały, że coś jest nie tak. Co takiego powinno zaniepokoić kierowcę i w jaki sposób można zorientować się, że silnik nie pracuje tak, jak powinien? Po czym rozpoznać ryzyko wystąpienia zatarcia silnika?
Objawy zatarcia silnika są na tyle widocznie, że z ich rozpoznaniem powinien poradzić sobie nawet niedoświadczony kierowcy. Oczywiście wszelkie nietypowe dźwięki powinny wzbudzić Twój niepokój. O zatarciu silnika mogą świadczyć takie dźwięki, jak stukanie (powodowane najczęściej przez wytarte panewki) lub dźwięk specyficznego tarcia. Zdarza się także, że – po uruchomieniu silnika – spod maski zaczyna wydobywać się dym. Z reguły powodem są zużyte pierścienie.
Jedno jest szczególnie ważna – zatarcie silnika to usterka, która jest bardzo poważna i z czasem sieje coraz większe spustoszenie pod maską silnika. Nie warto więc ignorować objawów, licząc na to, że to drobna usterka. Jeśli spod maski wydobywa się turkot, stukot lub spada moc silnika, to warto jak najszybciej zatrzymać auto i odholować je do warsztatu. W żadnym wypadku nie należy dalej jechać samochodem, ponieważ może dojść nawet do pęknięcia bloku. W takim przypadku konieczna będzie wymiana całej jednostki.
Najczęstsze przyczyny zatarcia
No właśnie – wiesz już, że zatarcie silnika to bardzo niebezpieczna awaria. Powstaje zatem pytanie, co jest jej przyczyną? Najczęstszą przyczyną tego rodzaju problemów jest olej – a raczej jego brak lub kiepska jakość. Jeżeli oleju jest za mało, to problem zatarcia silnika może wystąpić bardzo szybko. Jeżeli jako kierowca zbyt długo nie sprawdzić poziomu oleju, to problem ten może wystąpić. Z tego powodu warto regularnie kontrolować jego poziom. Pamiętaj, że w niektórych przypadkach auto może zużywać nawet litr oleju na 1000 km!
Inną przyczyną zatarcia silnika może być zły dobór oleju do konkretnego rodzaju silnika. Ciesz musi być dopasowana do wytycznych producenta. W sytuacji, jeśli nie wiesz, jak dobrać rodzaj oleju do danego silnika, skonsultuj się ze specjalistą. Możesz skorzystać z pomocy w zaufanym warsztacie, gdzie mechanik sprawdzi poziom oleju i w razie potrzeby dobierze go i uzupełni – lub całkowicie wymieni, jeśli jakość oleju będzie kiepska.
Co ważne, benzyna lub płyn chłodniczy w oleju również może spowodować zatarcie. Płyny te obniżają bowiem właściwości oleju. Taki problem może wystąpić na przykład w dieslach wyposażonych w filtr cząstek stałych lub w autach, gdzie uszkodzona jest głowica lub uszczelki pod głowicą. Problem chłodziwa w oleju występuje często w autach z automatyczną skrzynią biegów.
Uwaga – przyczyną zatarcia silnika może być tak… nieodpowiedni styl jazdy. Problem może wystąpić, jeśli auto porusza się wyłącznie na krótkich trasach lub w przypadku ostrej jazdy zaraz po uruchomieniu silnika. Niestety, w takiej sytuacji niektóre elementy silnika mogą zacząć pracować bez smarowania olejem. Otóż olej silnikowy najczęściej potrzebuje kilku sekund, aby dotarte zostały wszystkie zakamarki silnika. Warto więc po uruchomieniu auta dać mu chwilę, a dopiero potem wejść na wyższe obroty.
Jak ochronić silnik przed zatarciem?
Powtórzmy – aby uchronić silnik przed zatarciem, warto regularnie sprawdzać poziom oleju i dbać o jego dobrą jakość. Regularna wymiana oleju, a także filtrów to najlepszy sposób na ochronę silnika. Warto również zwracać uwagę na wszelkie niepokojące objawy, takie jak wzrost temperatury chłodziwa czy czy pojawienie się kontrolki ciśnienia oleju. Jeśli pojawi się drobna usterka, na przykład wyciek płynu chłodniczego do oleju, warto niezwłocznie to naprawić. Samochód bardzo często daje sygnały, że coś jest nie tak – jeżeli jednak na desce zacznie migać czerwona kontrolka z „olejarką", to prawdopodobnie jest za późno i samochód musi zostać odholowany do warsztatu.
Bardzo ważny jest także styl jazdy. Należy pamiętać, że silnik potrzebuje kilku sekund, aby olej został rozprowadzony przy wszystkich jego zakamarkach. Nie warto więc ruszać gwałtownie na szybkich obrotach zaraz po uruchomieniu silnika – chyba, że chce się bardzo szybko wjechać na lawetę i stanąć przed koniecznością naprawy lub wymiany silnika. Lepsza jest delikatna jazda, aby silnik mógł zostać odpowiednio pokryty olejem. Warto także pamiętać, że kiedy już dojdzie do zatarcia silnika, to warsztaty samochodowe niechętnie podejmują się naprawy. Z reguły zakres zniszczeń jest tak duży, że naprawa jest bardzo skomplikowana, a często także nieopłacalna. Najczęściej zaleca się wymianę silnika na używany. Oczywiście są to duże koszty, dlatego też warto dbać o silnik, kontrolować poziom oleju, wymieniać olej i filtry i jeździć tak, aby do zatarcia nie doszło – po prostu. W ten sposób sprawisz, że Twój silnik będzie „żył" długo i szczęśliwie!