Czy wycieczka do Czarnobyla to dobry pomysł?
Temat katastrofy w Czarnobylu jest istotnym elementem nie tylko historii, ale też popkultury. W ciągu 33 lat, które minęły od katastrofy, powstało na jej temat wiele filmów, książek, a nawet gier. W związku z ogromną popularnością najnowszego serialu HBO „Czarnobyl", gwałtownie wzrosło zainteresowanie podróżami do miejsca wybuchu. Do niedawna tego typu wycieczki były domeną przede wszystkim urban explorerów, jednak teraz jak grzyby po deszcze pojawiają się w sieci oficjalne oferty wycieczek do Czarnobylu. Czy tego typu wyprawa to dobry pomysł? Specjalnie dla zwolenników mocnych, podróżniczych wrażeń i dla tych, którzy są ciekawi, jak dzisiaj wygląda Prypeć, zebraliśmy najważniejsze informacje na temat wycieczki do Czarnobyla.
Czarnobyl – miejsce, które rozbudza wyobraźnię
Choć od katastrofy w Czarnobylu minęły ponad 33 lata, nowy serial HBO sprawił, że wiele osób na nowo zainteresowało się tym tematem. Wiele z nich chciałoby na własne oczy zobaczyć miejsce, w którym doszło do jednej z największych katastrof w historii ludzkości. Dowodem na to mogą być pojawiające się w internecie oferty wycieczek do Czarnobyla, z reguły jednodniowych – jest popyt, więc jest i podaż. Czego mogą spodziewać się osoby, które zdecydują się na wyjazd do Czarnobyla? Zacznijmy od tego, że miasto Prypeć, w którym znajdowała się elektrownia, stworzone zostało specjalnie dla jej pracowników oraz ich rodzin. W dzień po katastrofie wszyscy zostali ewakuowani – w ciągu zaledwie 2,5 godziny wywieziono ponad 50 tysięcy osób. Z tego powodu do dzisiaj można znaleźć tam mnóstwo przedmiotów codziennego użytku, które zostały porzucone w jednej chwili. Wbrew wielu opiniom Zona, czyli obszar zamknięty, który otacza elektrownię w Czarnobylu, nie jest całkowicie opuszczony. Warto wiedzieć, że opuszczona elektrownia nie jest jedyna. W okolicy znajdują się trzy inne elektrownie, które pracowały jeszcze przez kilka lat po katastrofie. Reaktor nr 2 zamknięty został w 1989 roku po pożarze turbiny prądotwórczej, a reaktor nr 1 wyłączono 30 listopada 1996 roku. Reaktor nr 3 zamknięto w grudniu 2000 roku – decyzja została podjęta z powodu licznych nacisków, płynących z innych krajów europejskich. Nadal jednak w pobliżu elektrowni przebywa wielu pracowników, którzy na bieżąco kontrolują uśpione reaktory. Nie brakuje tam również naukowców.
Wycieczka do Czarnobyla – jak wygląda? Co można zwiedzić?
W internecie można znaleźć mnóstwo relacji osób, które na własną rękę odbyły wycieczkę do Czarnobyla. Tzw. urban explorerzy odkrywają miejsca, które nie są dostępne dla większości osób – jednym z nich z całą pewnością jest reaktor w Prypeci. W związku z ogromnym zainteresowaniem wycieczkami do Czarnobylu, spowodowanymi popularnością serialu HBO, w sieci pojawiło się mnóstwo ofert zorganizowanych wypraw. Większość z nich rozpoczyna się od zbiórki w Kijowie. Stamtąd uczestnicy udają się do Czarnobyla. Na miejscu turyści informowani są o najważniejszych zasadach bezpieczeństwa, a także o tym, jak dokładnie wyglądała historia tego miejsca. Oczywiście reaktor to nie jedyna atrakcja turystyczna. Podczas wycieczki do Czarnobyla można także odwiedzić muzeum, cerkiew św. Eliasza, port rzeczny, Park Wiecznej Chwały czy pomnik wybudowany ku czci osób, które zabezpieczały reaktor. Większość z nich w krótkim czasie straciła życie. Na uwagę zasługuje także Oko Moskwy – radar pozahoryzontalny Duga, który używany był w celu zagłuszania zagranicznych stacji radiowych, a także w celach szpiegowskich. Najważniejszym punktem wycieczki jest jednak Prypeć – opuszczone miasto, które niemal każdy zna ze zdjęć. W przypadku wielu zorganizowanych wycieczek do Czarnobyla można swobodnie zwiedzić najbliższe okolice reaktora. Wybierając się do Prypeci samodzielnie należy mieć świadomość, że służby mogą poprosić turystów o opuszczenIe tego miejsca. Większość wycieczek trwa jeden dzień. Jest to wystarczający czas na zwiedzenie Prypeci i okolic. Osoby, które chcą spędzić tam nieco więcej czasu, mogą zdecydować się na dwudniową wycieczkę do Czarnobyla. Powstaje jednak pytanie o promieniowanie – przecież okolica reaktora nie może zostać zamieszkania przez najbliższe kilka tysięcy lat.
Czy wycieczka do Czarnobyla jest bezpieczna?
Jedno– lub dwudniowa wyprawa do Czarnobyla nie stanowi żadnego zagrożenia dla życia i zdrowia. Na chwilę obecną podczas przebywania w Czarnobylu lub Prypeci, człowiek narażony jest na promieniowanie nie wyższe niż 0,02–2 μSv/h (mikrosiwertów/godzinę). Dla porównania podczas zdjęcia RTG klatki piersiowej do ciała człowieka dostarczane jest nawet 100 μSv. Przy samym reaktorze dozymetry mogą pokazywać wartości od 3 do 8 μSv/h. Takie promieniowanie nadal nie spowoduje uszczerbku na zdrowiu, jednak długotrwałe przebywanie w okolicach elektrowni nie jest dobrym pomysłem. Każdy, kto wybierze się na wycieczkę do Czarnobyla, powinien unikać jakiejkolwiek interakcji z tamtejszą glebą, roślinnością czy wodą. Przez ostatnie 30 lat wchłaniały one promieniowanie, dlatego trwa aczy mech obok chodników blisko reaktora emitują nawet kilkanaście μSv/h. Jeszcze gorzej jest w przypadku maszyn – emitują one nawet 100 μSv/h, dlatego długotrwale przebywanie w ich pobliżu może mieć negatywne konsekwencje. Warto dokładnie zasłonić całe ciało, między innymi założyć rękawiczki. Nie należy również zakładać obuwia z odkrytymi palcami – mogłyby one mieć kontakt z glebą lub roślinnością.
Czy wyjazd do Czarnobyla to dobry pomysł?
Nie ma jednoznacznej odpowiedzi na to pytanie. Z pewnością wycieczka do Czarnobyla jest przeżyciem poruszającym, o którym nie sposób zapomnieć. Choć katastrofa stała się wdzięcznym tematem do stworzenia seriali czy gier, należy pamiętać, iż stała się ona przyczyną gwałtownej śmierci tysięcy osób. Jednocześnie nie istnieje bezpośrednie zagrożenie zdrowia, spowodowane przebywaniem w okolicy reaktora przez dzień czy dwa, dlatego zwolennicy mocnych wrażeń czy pasjonaci historii mogą bez obaw wybrać się z taką podróż. Dodatkowo warto zadbać o ubezpieczenie do Czarnobyla. Wiele firm ubezpieczeniowych w OWU nadmienia, iż z odpowiedzialności ubezpieczyciela wyłączone są koszty leczenia schorzeń, które nastąpiły na skutek skażenia jądrowego. Co prawda naukowcy są zgodni co do tego, że przebywania w Prypeci czy Czarnobylu nie jest szkodliwe, jednak podczas podróży można złamać nogę lub rękę. Nie warto zatem rezygnować z ubezpieczenia na wyjazd do Czarnobyla – choć z pewnością nie jest to podróż jak każda inna.
